10 meest gestelde vragen over Nij Begun

1. Wat houdt Nij Begun precies in?

Nij Begun is een kabinetsreactie. Deze bestaat uit 50 maatregelen die moeten bijdragen aan het herstel van de toekomst van Groningen. Denk hierbij aan: 

• Verbetering van schadeherstel en versterking. 
• Mogelijkheden voor isolatie
• Ruimere vergoedingen.  
• Stoppen met de juridische strijd over schadeclaims.
• Aandacht voor psychische lasten. ​​​​​​​​​​​​​​

Maar Nij Begun kijkt ook verder en streeft naar brede welvaart. Dat gebeurt met een sociale en economische agenda (zie vraag 4 en 5). Het Rijk voert de vijftig maatregelen uit. Dit doen ze samen met de regionale overheden, maatschappelijke organisaties, uitvoeringsorganisaties en andere regionale partners.

2. Voor welke gemeenten is Nij Begun?

Schadeherstel en de versterking speelt vooral in de vijf Groningse aardbevingsgemeenten, waaronder Midden-Groningen. De verduurzaming en de sociale en economische agenda zijn voor alle tien Groningse gemeenten. En ook voor de drie Noord-Drentse gemeenten Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo.

3. Wat is de looptijd van het programma?

De looptijd van het programma Nij Begun is 30 jaar. Dat geldt vooral voor de maatregelen die te maken hebben met welzijn, welvaart en economie. De maatregelen die te maken hebben met de versterking en schadeherstel, zullen sneller tot resultaat leiden. Staatssecretaris Vijlbrief gaat ervan uit dat de versterking in 2028 klaar is. 

Herstel van Groningen

Het herstellen van schade aan gebouwen is al jarenlang gaande. Net als het versterken van gebouwen die niet voldoen aan de veiligheidsnorm. Er zijn in de afgelopen jaren vele schades opgelost en ook zijn er woningen versterkt. Maar veel mensen zijn ontevreden over hoe dit gaat. Ook zijn er nog veel woningen waar nog niets is gebeurd. Daarom gaan 27 maatregelen uit Nij Begun over de verbetering van schadeherstel en versterking. 

​​​​​​​Om deze maatregelen en de bestaande processen rondom schadeherstel en versterking goed op elkaar aan te laten sluiten, wordt de “Agenda Herstel van Groningen” opgesteld. Hierin moet op een gebiedsgerichte wijze en met grote betrokkenheid van de inwoners gewerkt worden aan de toekomst van de dorpen en de gemeenschappen. Waar de gevolgen van de gaswinning het meeste impact hebben.

4. Wat is de sociale agenda?

De sociale agenda is een plan om de samenleving beter te maken. Het gaat over dingen als gelijke kansen gezondheid, onderwijs en werk. Het doel is om problemen aan te pakken die mensen hebben, zoals bijvoorbeeld armoede of eenzaamheid. De sociale agenda moet ervoor zorgen dat de leefbaarheid in de provincie beter wordt. Denk hierbij aan:

• Betere (geestelijke) gezondheid.
• Meer saamhorigheid.
• Meer kansen voor kinderen en jongeren.
• Meer mensen met (betaald) werk en minder armoede.

5. Wat is de economische agenda?

De economische agenda is een plan om de economie van de provincie Groningen te verbeteren. Denk hierbij aan:

• Meer banen.
• Meer bedrijven die goed draaien.
• Betere wegen en andere dingen die helpen om geld te verdienen.
• Nieuwe ideeën en innovaties die de economie laten groeien. 

6. Hoeveel geld is er beschikbaar? En hoe wordt het verdeeld?

Aan Nij Begun wordt de komende 30 jaar minstens 22 miljard euro besteed. Dit bedrag gebruiken we voor projecten en nieuwe ideeën die de regio helpen. Zowel voor de sociale agenda als de economische agenda is veel geld beschikbaar. Voor de sociale agenda en economische agenda samen is dit in eerste instantie 1 keer 500 miljoen euro. Dit geld gebruiken we voor het opzetten van projecten en het snel kunnen uitvoeren van de eerste plannen. 

Daarnaast wordt er gedurende de looptijd van Nij Begun (2026-2055) voor zowel de sociale als de economische agenda jaarlijks 100 miljoen euro beschikbaar gesteld om het werk voort te zetten. Er wordt nog beslist hoe het geld precies verdeeld gaat worden. Maar dat het gebruikt gaat worden om de sociale en economische situatie in de provincie te verbeteren is zeker. 

Voor het Herstel van Groningen geldt, dat dit moet worden aangepakt, koste wat kost. Het gaat dan om het herstel van de aardbevingsschade en het versterken van gebouwen.

7. Wat merk ik als inwoner van onze gemeente van Nij Begun?

U kunt op verschillende manieren veranderingen opmerken. Als u zelf in een te versterken woning woont, of schade heeft, dan zult u merken dat zaken soepeler of makkelijker verlopen. Ook is het mogelijk dat u isolatiemaatregelen kan laten uitvoeren aan uw woning. Of dat de leefbaarheid in uw dorp verbeterd.

Maar ook alle andere inwoners zullen de veranderingen gaan merken. De sociale en economische agenda moeten op langere termijn de welvaart van onze regio verbeteren. 

8. Kan ik als inwoner ook meedenken?

Ja, graag! De inbreng van u als inwoner gaat belangrijk zijn bij de totstandkoming en uitvoering van de agenda’s. Onze gemeente is al heel druk met de participatie van inwoners. Zoals binnen het Hart voor Midden-Groningen project Dorps- en wijkplannen en de agenda Herstel van Groningen. Deze participatie breiden we de komende tijd nog verder uit. We zullen verschillende bijeenkomsten organiseren waarbij u kunt meedenken en -praten. 

​​​​​​​Zo kunnen we samen de doelen van Nij Begun vormgeven. En aansluiten bij de plannen en initiatieven die vanuit de inwoners komen. Er zijn in de regio als onderdeel van de sociale agenda al een aantal bijeenkomsten geweest. Onder andere onder leiding van kwartiermaker Henk Nijboer. Op zaterdag 15 juni in Wirdum is nog een inloopbijeenkomst. Wanneer we weten wat er op de agenda’s staat, zal de gemeente lokale plannen maken.

9. Blijft het programma Hart voor Midden-Groningen met de komst van Nij begun nog bestaan?

Ja. Het lokale programmaplan Hart voor Midden-Groningen, onderdeel van Nationaal Programma Groningen, blijft zeker nog bestaan. Hart voor Midden-Groningen, waaronder nu 21 projecten vallen, loopt nog tot 2030. Vanaf 2025 start Nij Begun met een economische en een sociale agenda voor heel Groningen en Noord-Drenthe. Het zijn twee aparte trajecten, maar er zijn wel verbindingen. 

​​​​​​​Het nationaal programma stopt over 5 jaar. Met Nij Begun hebben we het over een periode van 30 jaar. Het is mogelijk dat binnen de sociale en/of economische agenda projecten komen die aansluiten en/of overlappen met projecten uit Hart voor Midden-Groningen. Op dat moment kijken we hoe we het beste verbinding hiertussen kunnen maken.

10. Wat is de Staat van Groningen?

De Staat van Groningen wordt het instrument waarmee het Rijk en de Regio de voortgang op de uitvoeringen van alle maatregelen in Nij Begun monitoren. Hiermee kunnen ze waar nodig meteen bijsturen. 

In de Staat van Groningen worden wettelijk (op hoofdlijnen) de doelstellingen vastgelegd op de 4 pijlers: schade en versterken, verduurzaming, welzijn en sociaal herstel en economisch perspectief. 

2 keer per jaar bekijken het Rijk en de Regio de voortgang. Waarbij ze ook overleggen met de maatschappelijke organisaties zodat ze de betrokkenheid van de regio waarborgen.

50 maatregelen

Het start met maatregel 0: stoppen met de gaswinning. Afgelopen 16 april is het besluit genomen om de gaswinning in het Groningenveld definitief te stoppen. De 1e mijlpaal waarop we nu verder bouwen om de rust, zekerheid en veiligheid onder inwoners weer terug te brengen. 

Vervolgens richt meer dan de helft van de maatregelen (maatregelen 1 tot en met 30) zich op het verbeteren van de schadeafhandeling, versterken en verduurzaming van huizen die zijn getroffen door de gevolgen van gaswinning. 

​​​​​​​De andere maatregelen (31 tot en met 35) gaan over het verbeteren van de leefbaarheid en het aantrekkelijker maken van de regio om te wonen, werken, leren en investeren. 

Als laatste werkt het Rijk aan een betere overheid (maatregel 36 tot en met 50). Voorbeelden hiervan zijn het actief openbaar maken van adviezen van rijksinspecties en een betere samenwerking tussen Rijk en regio.